BAĞLAÇ

Tek başına anlamı olmayan, eş görevli sözcükleri ya da cümleleri birbirine bağlayan sözcüklerdir. Bağlaçlar cümleden çıkarıldığında anlam bozulmaz ancak anlamda daralma olabilir.

Cümlede bağlaçların yerine noktalama işareti kullanılabilir. ( virgül, noktalı virgül) Bağlaçların bazıları: ve, ile, veya, ama, fakat, lakin, ancak, veyahut, ya da, de, dahi, yalnız, çünkü, bile, ki, eğer, şayet, ne… ne , ya… ya, ister… ister, hatta, üstelik, yani… Bağlaçlardan önce ya da sonra noktalama işareti konmaz.

Manavdan ananas ve gibi aldık.                                                                                                                             Kırtasiyede defter ile kalem bitmiş.                                                                                                                           Sinemaya gidelim ya da tiyatroya gidelim.                                                                                                                 Neden oraya gittim ki?                                                                                                                                                    İyi çalıştı ancak sınavı geçemedi.                                                                                                                                  Markete gittim yalnız yumurta almayı unuttum.                                                                                                               Sen de mi geleceksin?                                                                                                                                                Derse girmedim çünkü geç kaldım.                                                                                                                             Madem geldin, bir kahve yapayım.                                                                                                                             Roman veya hikaye yazacakmış.

 * “De” :

“De” bağlacı ayrı yazılır. Hal eki olan “de” ile karıştırılmamalıdır. Cümleden çıkardığımızda anlam bozulmuyorsa bağlaçtır, anlam bozuluyorsa  hal ekidir. Hal eki olan “de” bitişik yazılır. “De” bağlacının “-te/-ta” şekli yoktur. “De” bağlacı kesme işareti ile ayrılmaz.                                                                                                                                  Kitabım okulda kalmış. (hal eki)                                                                                                                                     Okula da gidelim. (bağlaç)

Aylin’de ders çalışacakmış. (yanlış)                                                                                                                                  Aylin de ders çalışacakmış. (doğru)

Kitap da alalım defter de.  (Ta değil.)

*”Ki”:

“Ki”nin bağlaç olduğunu anlamak için “ki”ye -ler/-lar eki getirilir. Anlamlı oluyorsa ektir, birleşik yazılır; anlamlı olmuyorsa bağlaçtır, ayrı yazılır.

Sınıftaki öğrenciler yazı yazıyor. ( Sınıftakiler, anlamlı, ek, bitişik)                                                                                    Gördüm ki ne kadar haklıymışım. (Gördüm kiler, anlamsız, bağlaç ,ayrı)

* “Ki” bağlacının bitişik yazıldığı sözcükler: (SİMBOHÇaM)

Sanki                                                                                                                                                                                İllaki                                                                                                                                                                      Mademki                                                                                                                                                                       Belki                                                                                                                                                                               Oysaki                                                                                                                                                                        Halbuki                                                                                                                                                                       Çünkü                                                                                                                                                                      Meğerki

*”İle”:

“İle” sözcüğünün yerine “ve” sözcüğü getirebiliyorsak bağlaçtır, getiremiyorsak edattır. “İle” bağlacı da edatı da kendinden önceki sözcükle bitişik yazılabilir. Ses uyumuna göre -le/-la olur.                                                                                                                                                                                                                                                          Eskişehir ile Ankara birbirine yakın. (bağlaç)                                                                                                                 Eskişehir’e tren ile gidecekmiş. (edat)                                                                                                                          Eskişehir’le Ankara birbirine yakın. (bağlaç)                                                                                                                 Eskişehir’e trenle gidecekmiş. (edat)

 *”Yalnız, Ancak”:

“Yalnız, ancak” sözcükleri “ama, fakat” anlamındaysa bağlaçtır, “sadece” anlamındaysa edattır.                                                                                                                                                                                                                             Evden yalnız sen çıkabilirsin. (edat)                                                                                                                               Markete ancak maske ile girebilirsin. (edat)                                                                                                                   Pikniğe git yalnız geç kalma. (bağlaç)                                                                                                                    Arkadaşını çağır ancak burada oturun. (bağlaç)